Η Αισθητηριακή Ολοκλήρωση είναι η θεωρία που έχει χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει τις διαδικασίες του εγκεφάλου που μας επιτρέπουν να επεξεργαζόμαστε τις πληροφορίες που λαμβάνουμε από τα αισθητηριακά μας συστήματα, να τις οργανώνουμε και να ανταποκρινόμαστε κατάλληλα. Όταν ο εγκέφαλος λαμβάνει πληροφορίες από το περιβάλλον γύρω μας, περνάει από ένα στάδιο που ονομάζεται αισθητηριακή επεξεργασία.
Με τον όρο αισθητηριακά συστήματα εννοούμε το οσφρητικό, οπτικό, γευστικό, ακουστικό και απτικό (αφή) σύστημα. Υπάρχουν κι άλλα συστήματα, τα οποία είναι λιγότερο γνωστά, το αιθουσαίο, το ιδιοδεκτικό και το ενδοδεκτικό σύστημα.
Το αιθουσαίο σύστημα εντοπίζεται στο μηχανισμό του έσω αυτιού και είναι υπεύθυνο για να επεξεργάζεται πληροφορίες σχετικά με την ισορροπία, την κίνηση και τη βαρύτητα. Με άλλα λόγια μας ενημερώνει για το αν είμαστε ακίνητοι ή αν κινούμαστε (και για τα αντικείμενα), αν είμαστε όρθιοι ή ξαπλωμένοι κ.α. Το ιδιοδεκτικό σύστημα είναι υπεύθυνο για να μας κρατά ενήμερους για την θέση του σώματος μας. Οι υποδοχείς της ιδιοδεκτικότητας βρίσκονται στους μυς, στις αρθρώσεις, στους συνδέσμους και μας δίνουν πληροφορίες για να καταλαβαίνουμε το πώς κινούμαστε και που βρίσκονται τα μέλη του σώματος μας σε σχέση με το σώμα μας. Το ενδοδεκτικό σύστημα είναι υπεύθυνο για να μας ενημερώνει για αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα μας, για παράδειγμα το αίσθημα της πείνας/ δίψας, αλλαγή στη θερμοκρασία του σώματος, αίσθημα πόνου κ.α.
Η θεραπεία Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης, αναπτύχθηκε αρχικά από την Dr. Jean Ayres, Εργοθεραπεύτρια και Νευροεπιστήμονα, στην Αμερική τη δεκαετία του 1970 και έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τα παιδιά με δυσλειτουργία επεξεργασίας αισθητηριακών ερεθισμάτων. Η αισθητηριακή ολοκλήρωση προάγει την επεξεργασία για ανώτερες και πιο περίπλοκες μαθήσεις και συμπεριφορές. Για τα περισσότερα παιδιά η αισθητηριακή ολοκλήρωση αναπτύσσεται μέσα από την αλληλεπίδραση τους με το παιχνίδι (κούνιες, τραμπολίνο, επιφάνειες- τοίχος αναρρίχησης κ.α.), καθώς και από την αλληλεπίδραση τους με διάφορα άλλα πράγματα του περιβάλλοντος. Η ικανότητα σχεδιασμού μιας κίνησης είναι ένα φυσικό αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας του εγκεφάλου, όπως και η ικανότητα επεξεργασίας και προσαρμογής σε εισερχόμενες αισθήσεις. Σε ορισμένα παιδιά η αισθητηριακή ολοκλήρωση δεν αναπτύσσεται τόσο αποτελεσματικά όσο θα έπρεπε για ποικίλους λόγους. Όταν η διαδικασία αυτή διαταραχθεί διαφαίνονται δυσκολίες στην μάθηση, την ανάπτυξη και τη συμπεριφορά. Επομένως, αν ο εγκέφαλος δεν οργανώσει με παραγωγικό τρόπο τις αισθήσεις, το άτομο θα βιώσει δυσλειτουργία των αισθητηριακών πληροφοριών. Η διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας είναι μια νευρολογική διαταραχή στην οποία οι αισθητηριακές πληροφορίες που λαμβάνει το άτομο οδηγούν σε μη φυσιολογικές αντιδράσεις.
Η Dr. Ayres αναφέρει ότι ” ο εγκέφαλος εντοπίζει, ταξινομεί και διατάζει τις αισθήσεις – όπως ο αστυνομικός της κυκλοφορίας, ο οποίος διευθύνει τα κινούμενα αυτοκίνητα. Όταν οι αισθήσεις ρέουν με καλά οργανωμένο ή ολοκληρωμένο τρόπο, τότε ο εγκέφαλος μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτές τις αισθήσεις για να σχηματίσει την μάθηση, τις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές. Όταν η ροή των αισθήσεων είναι αποδιοργανωμένη, η ζωή μπορεί να είναι σαν μια κυκλοφοριακή συμφόρηση (Ayres, 1979).
Βιβλιογραφία:
Anon 2018. What is Sensory Integration Therapy? – OTFC. [online] Available at: <http://occupationaltherapychildren.com.au/we-have-skills/what-is-sensory-integration-therapy/> [Accessed 13 Dec. 2018].
Anon 2020. Sensory Integration Therapy – HealthyChildren.org. [online] Available at: <https://www.healthychildren.org/English/health-issues/conditions/developmental-disabilities/Pages/Sensory-Integration-Therapy.aspx> [Accessed 26 Mar. 2020].
Anon 2020. Sensory Integration Therapy: What is it and who benefits from it? [online] Available at: <https://blog.cognifit.com/sensory-integration-therapy/> [Accessed 27 Mar. 2020].
